مدیریت ارتباط با تامین کنندگان (SRM) چیست؟

در دنیای امروز، کسب‌وکارها برای رقابت و بقا نیاز دارند که با تامین کنندگان خود روابط موثر و مستمری داشته باشند. تامین کنندگان نقش مهمی در تأمین مواد اولیه، کالاهای واسطه و خدمات برای شرکت‌ها دارند و می‌توانند بر عملکرد، کیفیت، هزینه، سرعت و نوآوری آن‌ها تأثیر بگذارند.

بنابراین، مدیریت ارتباط با تامین کنندگان (SRM) به عنوان یکی از بخش‌های مهم مدیریت زنجیره تامین، اهمیت زیادی پیدا کرده است.

SRM چیست و چه کاربردی دارد؟

 SRMمخفف عبارت Supplier Relationship Management است که به معنای مدیریت ارتباط با تامین کنندگان است. SRM یک رویکرد سیستماتیک و استراتژیک برای شناسایی، انتخاب، ارزیابی، توسعه و حفظ روابط با تامین کنندگان کلیدی و حیاتی شرکت است که به آن کمک می‌کند که:

• از تامین کنندگان مناسب برای نیازهای خود استفاده کنند و با آن‌ها قراردادهای مطلوب ببندند.
• با تامین کنندگان خود ارتباطات مبتنی بر اعتماد، شفافیت و همکاری داشته باشند و از تعارضات و اختلافات جلوگیری کنند.
• از عملکرد و کیفیت تامین کنندگان خود آگاه باشند و آن‌ها را بهبود بخشند و تشویق کنند.
• از فرصت‌های نوآوری و بهره‌وری که تامین کنندگان می‌توانند ارائه کنند بهره ببرند و آن‌ها را به اشتراک بگذارند.
• ریسک‌های مربوط به تامین کنندگان را شناسایی و ارزیابی کنند و آن‌ها را نیز کاهش دهند.

جایگاه SRM در مدیریت زنجیره‌ تامین چیست؟

مدیریت زنجیره تامین (SCM) شامل تمام فعالیت‌های مربوط به جریان مواد، اطلاعات و پول از مرحله تهیه مواد اولیه تا رساندن کالا یا خدمات به مشتریان نهایی است. SCM شامل سه بخش اصلی می‌باشد:

• مدیریت تامین: شامل فعالیت‌هایی از جمله انتخاب تامین کنندگان، مذاکره بر سر قراردادها، سفارش‌دهی، دریافت و پرداخت است که به تهیه مواد اولیه و خدمات از تامین کنندگان مربوط می‌شوند.
• مدیریت تولید: شامل فعالیت‌هایی از جمله برنامه‌ریزی تولید، کنترل کیفیت، مدیریت موجودی و بهینه‌سازی فرآیندها است که به تبدیل مواد اولیه به کالا یا خدمات نهایی مربوط می‌شوند.
• مدیریت توزیع: شامل فعالیت‌هایی از جمله انبارداری، حمل و نقل، توزیع و خدمات پس از فروش است که به انتقال و تحویل کالا یا خدمات به مشتریان مربوط می‌شوند.

SRM یکی از بخش‌های مدیریت تامین است که به مدیریت روابط با تامین کنندگان می‌پردازد و با سایر بخش‌های SCM ارتباط دارد. همچنین می‌تواند بر عملکرد کل زنجیره تامین تأثیر بگذارد.

برای مثال، SRM می‌تواند به کاهش هزینه‌های تامین، افزایش کیفیت مواد اولیه، کوتاه کردن زمان تولید و تحویل، افزایش رضایت مشتریان و ایجاد ارزش افزوده برای شرکت‌ها کمک کند.

مراحل اجرای موفقیت‌آمیز SRM

برای اجرای موفقیت‌آمیزSRM ، شرکت‌ها باید چند مرحله را طی کنند. این مراحل عبارتند از:

• تعریف استراتژی: در این مرحله، شرکت‌ها باید اهداف، رویکردها و معیارهای خود را برای مدیریت ارتباط با تامین کنندگان تعیین کنند که شامل تعیین نیازهای کسب و کار، تحلیل بازار و رقبا، تعیین اولویت‌ها و سطح همکاری با تامین کنندگان است.
• شناسایی و انتخاب تامین کنندگان: در این مرحله، شرکت‌ها باید تامین کنندگان خود را بر اساس معیارهای مشخص شده در مرحله قبل شناسایی و انتخاب کنند که شامل شناسایی و ارزیابی تامین کنندگان، مقایسه پیشنهادات و قیمت‌ها می‌شود.
• امضای قراردادها و توافق‌نامه‌ها: در این مرحله، شرکت‌ها باید با تامین کنندگان منتخب خود قراردادها و توافق‌نامه‌هایی را امضا کرده و شرایط و ضوابط همکاری را مشخص کنند که شامل تعیین مسئولیت‌ها، حقوق و تعهدات، معیارهای عملکرد، مکانیزم‌های ارزیابی و بازخورد، روش‌های حل اختلاف و مدیریت ریسک است.
• توسعه و حفظ روابط: در این مرحله، شرکت‌ها باید با تامین کنندگان خود روابط مبتنی بر اعتماد، شفافیت و همکاری را توسعه دهند و حفظ کنند که شامل انجام فعالیت‌های ارتباطی، اشتراک گذاری اطلاعات، هماهنگی فعالیت‌ها، انجام پروژه‌های مشترک، ارائه خدمات پشتیبانی و مشاوره، انجام بازدید‌ها و جلسات دوره‌ای است.
• ارزیابی و بهبود عملکرد: در این مرحله، شرکت‌ها باید عملکرد تامین کنندگان خود را بر اساس معیارهای تعیین شده در قراردادها و توافق‌نامه‌ها ارزیابی کنند و بهبود بخشند که شامل انجام ارزیابی‌های دوره‌ای، ارائه بازخورد مثبت و منفی، انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه، انجام آموزش‌ها و انتقال دانش، انجام تغییرات و به‌روزرسانی‌ها است.

تفاوت SRM و CRM در چیست؟

CRM مخفف عبارت Customer Relationship Management می‌باشد که به معنای مدیریت ارتباط با مشتریان است. CRM یک رویکرد برای شناسایی، جذب، نگهداری و افزایش وفاداری مشتریان است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا:

• از مشتریان مناسب برای نیازهای خود استفاده و با آن‌ها روابط مطلوب برقرار کنند.
• با مشتریان خود ارتباطات مبتنی بر ارزش، رضایت و تعامل داشته باشند و از شکایات مشتریان جلوگیری کنند.
• از عملکرد و رفتار مشتریان خود آگاه باشند و آن‌ها را تحلیل و پیش‌بینی کنند.
• از فرصت‌های فروش و بازاریابی که مشتریان می‌توانند ارائه کنند، بهره ببرند و آن‌ها را به اشتراک بگذارند.
• ریسک‌های مربوط به مشتریان را شناسایی و ارزیابی کنند و آن‌ها را کاهش دهند.

 SRM و CRM دو رویکرد مکمل هستند که هر دو به مدیریت روابط با ذینفعان کلیدی شرکت می‌پردازند. اما تفاوت‌هایی بین آن‌ها وجود دارد که عبارتند از:

• SRM به مدیریت روابط با تامین کنندگان می‌پردازد، در حالی‌که CRM به مدیریت روابط با مشتریان می‌پردازد.
•  SRM معمولا در بخش مدیریت تامین از SCM قرار می‌گیرد، در حالی‌که CRM معمولا در بخش مدیریت توزیع از SCM قرار می‌گیرد.
• SRM معمولا بر روی تامین کنندگان کلیدی و حیاتی تمرکز می‌کند، در حالی‌که CRM معمولا بر روی مشتریان سودآور و وفادار تمرکز می‌کند.
•  SRM معمولا بر روی کاهش هزینه‌ها، افزایش کیفیت و نوآوری تمرکز می‌کند، در حالی‌که CRM معمولا بر روی افزایش درآمد، افزایش رضایت و وفاداری تمرکز می‌کند.

نرم افزار مدیریت روابط تامین کنندگان

نرم‌افزار مدیریت روابط تامین کنندگان (SRM software) به شرکت‌ها کمک می‌کند که فعالیت‌های مربوط به SRM را به صورت الکترونیکی و خودکار انجام دهند و می‌تواند برای انجام کارهایی زیر استفاده شود:

• جستجو و ارزیابی تامین کنندگان
• مقایسه و انتخاب پیشنهادات و قیمت‌ها
• امضای قراردادها و توافق‌نامه‌ها
• ارسال و پیگیری سفارش‌ها
• دریافت و تأیید کالاها و خدمات
• انجام پرداخت‌ها
• ارزیابی و بهبود عملکرد تامین کنندگان
• انجام ارتباطات و همکاری‌ها
• مدیریت ریسک‌ها و اختلافات

نرم‌افزار SRM می‌تواند برای شرکت‌ها منافع زیر را نیز به همراه داشته باشد:

• کاهش هزینه‌ها و زمان مربوط به فعالیت‌های SRM
• افزایش دقت و کارایی فعالیت‌های SRM
• افزایش شفافیت و قابلیت ردیابی فعالیت‌های SRM
• افزایش هماهنگی و همکاری با تامین کنندگان
• افزایش نوآوری و ارزش افزوده از تامین کنندگان

برخی از نرم‌افزارهای SRM معروف عبارتند از:

• SAP: یک نرم‌افزار کامل و یکپارچه برای مدیریت تمام جنبه‌هایSRM  از جمله خرید، قرارداد، توسعه، ارزیابی و ریسک تامین کنندگان است.
• Oracle: یک نرم‌افزار قدرتمند و انعطاف‌پذیر برای مدیریت روابط با تامین کنندگان در سطح سازمان از جمله انتخاب، مذاکره، ارزیابی، بهبود و همکاری است.
• Ariba: یک نرم‌افزار مبتنی بر وب و ابری برای مدیریت روابط با تامین کنندگان در سطح شبکه از جمله جستجو، ارتباط، معامله، ارزیابی و نظارت است.

کلام آخر …

مدیریت ارتباط با تامین کنندگان (SRM) یک رویکرد کلیدی و حیاتی برای شرکت است و به آن کمک می‌کند که از تامین کنندگان خود بهترین استفاده را بکند. به طور کلی SRM یکی از بخش‌های مهم مدیریت زنجیره تامین است و با سایر بخش‌های SCM ارتباط دارد. همچنین SRM با CRM تفاوت‌هایی دارد که باید در نظر گرفته شوند. نرم‌افزار SRM نیز یک ابزار کارآمد برای اجرای موفقیت‌آمیز آن است که منافع زیادی برای شرکت‌ها به همراه دارد.

سوالات متداول